Udział w zapewnieniu sprawnej realizacji projektów współfinansowanych ze środków unijnych oraz niwelowanie skutków pandemii koronawirusa, jest w obecnym czasie jednym z kluczowych wyzwań i zadań, które realizuje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (MFiPR), jako instytucja zarządzająca strumieniem środków funduszy UE w ramach polityki spójności. Poniżej zestawienie działań podejmowanych przez MFiPR z zakresu wdrażania Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych (EFSI), określanych jako Funduszowy Pakiet Antywirusowy.

PODJĘTE DZIAŁANIA

W ramach rozwiązań prawnych (europejskich i krajowych) tj. pierwszy pakiet legislacyjny CRII (inicjatywa inwestycyjna w odpowiedzi na koronawirusa – Coronavirus Response Investment Initiative) oraz specustawę funduszową (DZ.U. z 2020 r. poz. 694), podjęte zostały prace nadmożliwościami szybkich zmian finansowych w ramach Programów Operacyjnych 2014-2020 na bazie dostępnej elastyczności w EFSI, jako odpowiedź na niwelowanie skutków pandemii.

Kwoty najważniejszych przesunięć i ich przeznaczenie przedstawiają się następująco:

• razem z marszałkami województw przeznaczyliśmy 2,6 mld zł z funduszy unijnych (Europejski Fundusz Społeczny) na dopłaty do wynagrodzeń pracowników. Dostępne jest dofinansowanie dla przedsiębiorców, przedsiębiorców będących osobami fizycznymi niezatrudniający pracowników, ale także dla podmiotów ekonomii społecznej na pokrycie części wynagrodzeń dla pracowników zatrudnionych, zarówno na umowę o pracę, jaki i umowy cywilno-prawne. Środki są dystrybuowane przez powiatowe urzędy pracy (tam trzeba złożyć wniosek o takie wsparcie).
• w zależności od decyzji IZ RPO oraz Regionalnych Ośrodków Polityki Społecznej istnieje możliwość wsparcia Domów Pomocy Społecznej oraz innych instytucji opieki na sfinansowanie zakupu środków ochrony indywidualnej i sprzętu niezbędnego do walki z epidemią, finansowanie ewakuacji, dodatkowych miejsc odbywania kwarantanny lub działań zmierzających do zmniejszenia liczby osób w placówkach, wsparcia psychologicznego i terapeutycznego dla osób korzystających z instytucji i jej pracowników, finansowanie wynagrodzeń lub dodatków do wynagrodzeń pracowników lub zapewnienie wyżywienia. Propozycje MFiPR umożliwiają regionom uruchomienie nawet 1 mld zł na ww. działania. Są to fundusze w RPO, które nie zostały jeszcze wykorzystane na działania związane ze świadczeniem usług społecznych. Do tej pory marszałkowie potwierdzili zaangażowanie kwoty 179 mln zł na ten cel.
• przeznaczyliśmy dodatkowe 750 mln zł funduszy unijnych z POIŚ na służbę zdrowia. To pieniądze dla szpitali zakaźnych między innymi na respiratory, tomografy komputerowe, kardiomonitory, łóżka intensywnej terapii, ambulanse. Z powyższych środków skorzystają także służby ratownicze, na przykład policja i straż pożarna, którzy będą mogli kupić środki do dezynfekcji, pojemniki do transportu materiałów CBRNE, czy środki ochrony indywidualnej.
• w ramach PO Polska Cyfrowa przeznaczamy 400 mln zł na pożyczki szerokopasmowe udzielane na preferencyjnych warunkach dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych oraz możemy przeznaczyć w dotacjach na niwelowanie skutków pandemii 157 mln zł.
• nie pozostawiamy bez pomocy sektora przedsiębiorstw, a mianowicie uruchamiamy nowe rozwiązania dla firm:
• zarówno w obszarze dotacji:

a) planowane jest wsparcie na finansowanie kapitału obrotowego dla beneficjentów dotkniętych skutkami COVID-19, zarówno w ramach POIR (2 mld zł), jak i POPW (0,5 mld zł) – planujemy wdrożyć te działania niezwłocznie.

b) ponadto 200 mln zł z POIR trafi do polskich przedsiębiorców i naukowców, którzy pracują nad diagnostyką, leczeniem i przeciwdziałaniem koronawirusowi – w dniu 6 kwietnia br. ogłoszony został konkurs (poddziałanie 1.1.1 POIR „Szybka ścieżka”).

c) dodatkowo wprowadziliśmy ułatwienia w kredycie technologicznym dla firm, które w tym trudnym czasie inwestują w innowacje. Przeznaczymy na to 350 mln zł w kolejnym naborze zaplanowanym do ogłoszenia w maju 2020 r.

d) planowane są działania dla przedsiębiorców w zakresie pomocy inwestycyjnej na budowę lub unowocześnienie infrastruktury służącej do opracowania, testowania, udoskonalania i przygotowania produktu do masowej produkcji produktów służących zwalczaniu epidemii COVID-19. Wsparcie będzie udzielane w ramach działania 2.1 POIR „Wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw” uzupełnionego o ww. komponent w ramach aktualnie ogłoszonego konkursu trwającego do 30 czerwca br. Planowany budżet to 350 mln zł.

e) w ramach POPW planowane jest wsparcie przedsiębiorców w zakresie udzielania wsparcia na produkcję wyrobów służących zwalczaniu epidemii COVID-19, tj. produktów leczniczych (w tym szczepionki) i terapie, ich półprodukty, farmaceutyczne składniki czynne i surowce; wyroby medyczne oraz sprzęt szpitalny i medyczny (w tym respiratory, odzież i sprzęt ochronny, a także narzędzia diagnostyczne) oraz niezbędne surowce; środki odkażające i ich produkty pośrednie oraz surowce chemiczne niezbędne do ich produkcji; narzędzia do gromadzenia lub przetwarzania danych w celu zwalczania epidemii COVID-19. Szacowana kwota to 150 mln zł.

• jak i w obszarze zwrotnym:

a) rozszerzenie funduszu gwarancyjnego (600 mln zł) oferującego gwarancje do 80% wartości kredytów dla MSP udzielanych przez banki komercyjne i spółdzielcze. Dotychczas gwarancjami mogły być objęte kredyty inwestycyjne. Dzięki wprowadzonym zmianom możliwe będzie gwarantowanie również kredytów obrotowych, w tym na rachunku bieżącym. Większość banków, które współpracują z BGK we wdrażaniu instrumentu, oferuje już kredyty obrotowe z gwarancją POIR.

b) uruchomiony został nowy instrument finansowy – fundusz pożyczkowy o wartości co najmniej 400 mln zł. Umowa o dofinansowanie z BGK podpisana została 2 kwietnia br., BGK wybrał już  pierwszych czterech pośredników finansowych, którzy będą udzielać pożyczek na bardzo atrakcyjnych warunkach. Z kolejnymi pośrednikami Bank jest na etapie zawierania umów współpracy. U części pośredników przedsiębiorcy mogą już składać wnioski o pożyczki, u kolejnych pośredników pożyczki będą dostępne na początku maja br. Szczegółowe informacje o ww. instrumencie są publikowane na stronach internetowych: www.poir.gov.pl oraz www.bgk.pl.

W przypadku Regionalnych Programów Operacyjnych w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego działania są dedykowane m.in. na:

• zakup niezbędnego sprzętu (aparatura medyczna, diagnostyczna, środki ochrony osobistej itp.) do walki z epidemią koronawirusa,
• adaptację pomieszczeń w związku z pojawieniem się koronawirusa COVID-19, w tym: przeprowadzenie niezbędnych prac remontowo-budowlanych i budowa tymczasowych obiektów kubaturowych związanych z leczeniem i diagnostyką,
• doposażenie firm w zakup wyposażenia stanowiska pracy pracownika np. laptopów, odpowiedniego oprogramowania, tak aby pracownicy mogli pracować zdalnie,
• ponadto trwają w porozumieniu z MFiPR prace nad produktem dotacyjnym na finansowanie kapitału obrotowego dla MŚP.

Na ww. działania Marszałkowie województw przeznaczyli dotychczas łącznie kwotę w wysokości 2,1 mld zł, w tym 1,3 mld zł na przedsiębiorczość i 876 mln zł na sektor zdrowia.

Szczegółowe informacje o możliwościach wsparcia dostępne są na stronie MFiPR https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/aktualnosci1 oraz na Portalu Funduszy Europejskich, gdzie została uruchomiona specjalna zakładka „Fundusze a koronawirus„, w której umieszczane są wszystkie najistotniejsze informacje dla beneficjentów środków unijnych z całej Polski.

www.funduszeeuropejskie.gov.pl/koronawirus

Na stronie MFiPR dostępne są również ulotki na temat działań antykryzysowych z Funduszy Europejskich:

https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/publikacje/#/domyslne=1

Dodatkowych informacji udzielają również pracownicy Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich w całej Polsce.